Home News Forum Kijk/Luister Samplesets Vergelijk Benodigdheden Foto's Links Downloads Over ons

 

 

Inhoud











Veel van de muziek op deze
pagina is te koop bij Cantique.
Mail me gerust om te vragen
uit welk boek een stuk komt.































Eerste Vorige 1885 Volgende Laatste
Google

1885 Cavaille-Coll, Abbey aux hommes, St Etienne, Caen, France





  Sonus Paradisi

Site van Sampleset leverancier over deze Sampleset

Site van Abbey aux hommes, St Etienne

Historical French Symphonic organ
48 kHz, 24-bit, stereo, originele akoestiek, multiple releases
6.2 GB RAM (met standaard loss less memory compression)
3+P/55 (manualen / registers)
Licentie: commercieel
Released in: 03-2009

Op PCorgan forum: 1885 Cavaille-Coll, St Etienne, Caen
Op Hauptwerk forum: Caen Cavaille-Coll sampleset released
Op Hauptwerk forum: Wich Cavaille-Coll to buy?
Op Hauptwerk forum: Caen v Metz (v Aix un Provence)
Op Hauptwerk forum: PSZ - Caen - Exciting times...
Op Hauptwerk forum: Audio drop out with SP Caen set
Op Hauptwerk forum: First impression about Caen sampleset
Op Hauptwerk forum: Caen v.2 released

Mp3 voorbeelden van anderen:
- Sonus Paradisi
- Contrebombarde.com
- Contrebombarde.com
 



Impressie van Dick Sanderman:
Enkele jaren geleden brachten wij onze vakantie door in Normandie en kon ik ook een dagje op kerkenpad in Caen. De stad heeft veel te lijden gehad van oorlogsgeweld: in 1944 lag driekwart van de binnenstad in puin. Dichtbij de Abbaye-aux-hommes, de abdij waarvan de kerk is gewijd aan St. Etienne, bevindt zich nog de ruine van de kerk van St. Etienne-le-Vieux, een schril contrast met het rijke abdijcomplex waarin zich ook dat fantastische Cavaille-Coll-orgel bevindt. De aanduiding "Organ of the St. Etienne Abbey in Caen" op de website van Sonus Paradisi is in feite dus niet geheel juist: de abdij zelf wordt Abbaye-des-Hommes genoemd, maar de bijbehorende kerk is inderdaad gewijd aan St. Etienne, wij zouden zeggen: St. Stefanus. Hoe dan ook: toen ik daar rondliep en foto's maakte van het kerkinterieur kon ik niet vermoeden dat de klanken van datzelfde Cavaille-Coll-orgel een paar jaar later virtueel in mijn studeerkamer zouden klinken.
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen01.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen02.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen07.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen09.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen13.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen10.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen11.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen12.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen03.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen05.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen06.jpg

    Caen
  • Foto's Dick Sanderman

    images/slideshow/caen08.jpg

    Caen


In de bestaande orgelkast uit 1745 bouwde Aristide Cavaille-Coll in de jaren 1883/85 een nieuw orgel, dat op 3 maart 1885 in gebruik werd genomen met een concert door Alexandre Guilmant. Bij het ontwerpen van de dispositie was Guilmant ook al betrokken geweest, samen met de organist van deze kerk, Jules Marie. Na de ingebruikneming kwam er kritiek op het orgel: het zou te zacht en te onbestemd klinken. Cavaille-Coll was hoogst verbaasd en stuurde de bekende orgeldeskundige Philbert (dezelfde die ook betrokken was bij de totstandkoming van het Cavaille-Coll-orgel dat nu in de Haarlemse Philharmonie staat) eropaf. Uit zijn onderzoek bleek dat de akoestische situatie in de kerk dramatisch verandert als de kerk vol zit. Het vorige orgel was een klassiek instrument met veel hoge vulstemmen en een fel karakter: bij een vol bezette kerk bleef die klank stevig en geprofileerd. Het symfonische Cavaille Coll-orgel heeft uiteraard een romantisch klankkarakter en dat was men in Caen nog niet gewend. Goed, de kritiek verstomde snel, en tegenwoordig zijn ze in Caen maar wat trots op hun Cavaille-Coll!

Bij de zware bombardementen in 1944 bleef de abdij wonder boven wonder gespaard. Het orgel is ook zeer goed geconserveerd. Een kleine dispositiewijziging (toevoeging van een Plein Jeu IV op het Recit, op aanraden van Marcel Dupre) is in 1999 weer ongedaan gemaakt. Tegenwoordig verkeert het orgel weer in originele staat.

Wie niet vertrouwd is met het Frans-romantische orgeltype, zal wel even thuis moeten raken in de werking van deze instrumenten. De orgels hebben dubbele ventielkasten, waardoor een scheiding in de registers ontstaat. De grondstemmen (jeux de fonds) hebben hun eigen plek, gescheiden van de tongwerken, de hogere grondstemmen en de vulstemmen. Deze laatste registers (anches of jeux de combinaison) worden pas actief als niet alleen het desbetreffende register is getrokken, maar ook een trede (appel anches) wordt ingehaakt. Je kunt de sterke stemmen dan snel in- en uitschakelen via die trede. In Frans-romantische orgelmuziek kom je soms de aanwijzing tegen: Anches peparees. Dan zijn de tongwerken al wel getrokken, maar is de trede Appel anches nog niet ingeschakeld. Verderop kan dan de aanwijzing Anches staan, ten teken dat nu de trede moet worden ingehaakt, zodat de tongwerken ook daadwerkelijk gaan klinken. Een aanwijzing otez anches geeft aan dat de tongwerken weg moeten: dat kan dus heel snel via de trede Appel anches.

Koppels en Appels zijn bij Cavaille-Coll altijd uitgevoerd als trede, nooit als register. Soms is er een afzonderlijke invoeringstrede voor de grondstemmen van het hoofdwerk, ook hier in Caen. Men gebruikt deze voorziening om een crescendo op te bouwen: je speelt voortdurend op manuaal I, maar in eerste instantie klinken daar alleen het gekoppelde Recit en Positif, zwelkast(en) dicht, tongwerken nog niet ingeschakeld. Nadat het crescendo is ingezet door het toevoegen van de tongwerken van het Recit en het openen van de zwelkast(en), worden vervolgens ook de grondstemmen het hoofdwerk geactiveerd via de trede Appel G.O. De laatste grote klap komt dan via de tongwerken van het Grand Orgue en Pedale.

Een paar bijzonderheden:
  • Zachtere tongwerken staan vaak niet op de lade met Jeux de combinaison en worden dus ook niet ingeschakeld via de Appel Anches. In Caen geldt dit voor de Basson-Hautbois, de Clarinette en de Voix Humaine van het Recit. De Basson-Hautbois ligt qua karakter en sterkte vaak in het verlengde van de strijkers en wordt al heel snel toegevoegd aan een grondstemmencombinatie.
  • De Voix Humaine wordt bij voorkeur gebruikt in combinatie met de tremolo. Met de zwelkast dicht suggereert men dan een 'Choeur des anges', een engelenkoor. Jammer dat de tremulant in deze sampleset nog geen realistische OST-tremulant (Original Sampled Tremulant) is.
  • De Flute harmonique van het hoofdwerk is een solofluit en behoort niet tot de grondstemmen waarmee je een plenum opbouwt.
  • In Caen klinkt de Cromorne van het Positif nog heel klassiek: het karakter is feller en meer snaterend dan dat van de overige tongwerken, die eerder orkestraal klinken.
  • In tegenstelling tot het barokke orgel, waar verdubbelingen van registers met dezelfde voetmaat beter vermeden kan worden, is het op het symfonische orgel juist gebruikelijk om een klankopbouw te realiseren door het toevoegen van registers van dezelfde toonhoogte. De zwevende registers horen in die opbouw niet thuis: zij vertroebelen de klank. Zwevende stemmen (in Caen: Voix Celeste en Unda Maris) zijn voor serene momenten, niet voor grotere registercombinaties.
Ik heb geprobeerd een programma samen te stellen dat verschillende mogelijkheden laat horen en in hoofdzaak bestaat uit muziek die echt bij dit orgeltype hoort. Als instrument en repertoire een eenheid vormen, levert dat de meest overtuigende resultaten op.
  • Boely was veel klassieker georienteerd dan de meeste van zijn tijdgenoten. Zijn muziek biedt dan ook mogelijkheden om het orgel te laten horen met meer achttiende-eeuwse klankcombinaties.
  • Lefebure-Wely vraagt om typisch romantische registercombinaties. De combinatie van Voix Humaine met tremolo bij gesloten zwelkast is te horen in het Choeur de Voix Humaine, waarbij de Flute harmonique als tegenspeler fungeert.
  • Muziek van Langlais, Dupre en Francaix laat horen hoe fraai dit orgeltype kan klinken in een wat moderner idioom. De warme klank van het orgel en de weldadige akoestiek zorgen ervoor dat onze oren ook de dissonanten prima verdragen.
  • Andriessen was zeer Frans-georienteerd: zijn muziek gedijt dan ook uitstekend op dit orgel.
  • Een adventskoraal van Bach illustreert hoe je barokmuziek enigszins vertaalt naar de klanken van een romantisch orgel.
  • En een Amerikaanse bewerking van het 'Stille nacht' is een extraatje voor deze decembermaand.
De Fransen werken vanouds veel met min of meer gestandaardiseerde registratiepatronen. Daardoor was het bijvoorbeeld ook mogelijk om het registratiesysteem voor de Franse drukwindharmoniums te vereenvoudigen tot het vermelden van nummertjes, die door alle harmoniumbouwers uniform werden gehanteerd: nummer 1 was de gewone achtvoet, nummer 2 de zestienvoet, nummer 3 de viervoet en nummer 4 de solistische achtvoet. Een nadeel van die benadering is, dat bij het spelen van literatuur bepaalde registers heel vaak aan bod komen en andere zelden of nooit. Het is daarom een uitdaging om een set als Caen ook eens improviserenderwijs te verkennen: dan ontdek je nog weer allerlei verrassende klankkleuren die je bij literatuurspel niet zo gauw in het vizier zou krijgen.

Wie op zoek is naar een sampleset die ook grote Frans-romantische werken aankan en die een mooie balans biedt tussen ruimtelijkheid en verstaanbaarheid, doet met Caen een goede aankoop!

Dick Sanderman, december 2010


Mp3 voorbeelden, gespeeld door Dick Sanderman: (Op versie 1, inmiddels is er een versie 2)
JW Player goes here


Mp3 voorbeelden gespeeld door Marco den Toom (deze komen uit zijn KORAALBOEK bij de psalmen):
JW Player goes here


Beluister veel andere voorbeelden uit dit boek op: Marco den Toom.

Impressie van Gert:
Aristide Cavaille-Coll wordt wel beschouwd als de grootste orgelbouwer van de negentiende eeuw, hij bouwde maar liefst ruim 600 (o.a. kamer-) orgels! Het orgel van de St. Etienne Abbey in Caen heeft 3 klavieren en 50 registers. In de sampleset zijn er 5 registers kunstmatig toegevoegd (afgeleid van andere registers): twee keer Nasard, Tierce, Plein Jeu en Contrebombarde32. De dispositie biedt enorm veel mogelijkheden:
  • Alle drie de manualen hebben tongwerken.
  • Er zijn veel solo registers (o.a. twee keer een Cornet, veel tongwerken, maar je kunt ook de Nasard of Tierce daarvoor gebruiken), de prachtige snerpende Cromorne gaat door merg en been. Als solo kun je een Trompet8 aanvullen met een Prestant4, Cornet, maar ook met een andere Trompet.
  • Op ieder manuaal zijn er warme strijkers (combineren met bijvoorbeeld UndaMaris8, CorDeNuit8 of VoixCeleste8 geeft zwoele klank).
  • Er zijn mooie volle Prestanten in alle lengtes (16, 8, 4, 2).
  • Op iedere manuaal zijn er warme fluiten.
  • Ieder manuaal heeft een of twee 16 voet registers om een 'zware sound' mee te maken.
Je kunt dus met dit orgel alle kanten op: een zware 'Franse sound' met 16 voet registers, maar ook een helder duo spelen met alleen een Bourdon8 en Doublette2. De '32 voet lovers' kunnen hun hart ophalen, er zitten er twee op het pedaal: een Bourdon en een Contrebombarde.
Sonus Paradisi heeft op twee afstanden samples gemaakt: dichtbij het orgel en op grotere afstand. De Surround versie van deze sampleset bevat beide samples, de standaard versie alleen de samples van dichtbij. De directe (van dichtbij) samples hebben als nadeel dat het 'kathedraal gevoel' (grote nagalm) voor een groot deel verloren gaat, het grote voordeel is echter dat je alles zeer gedetailleerd hoort. De samples bevatten ook vrijwel geen ruis. Bij cd-opnames van een orgel wordt vaak op dezelfde manier (vlakbij en veraf) opgenomen, het directe geluid en het indirecte geluid worden daarna in de studio gemixed en op de cd gezet. Ik vermoed dat enkele andere sampleset producenten ook op deze manier hun samples maken (het mixen van dichtbij/veraf opnames). Sonus Paradisi heeft er voor gekozen om van beide opnames aparte samples te maken (Surround).
Dit heeft een aantal voordelen:
  • Je kunt de directe samples en indirecte samples via verschillende speakers weergeven (Surround).
  • Je kunt zelf een ideale direct/indirect balans bepalen.
Als (groot) nadeel:
  • Dit kost twee keer zoveel geheugen en processorcapaciteit.
Met 8GB RAM heb je de volgende mogelijkheden:
  • Laad alle registers met alleen 'directe samples' (standard Wet) in 16-bit, sommige in 24-bit.
  • Laad alle registers met alleen 'indirecte samples' (Rear van Surround version) in 16-bit, sommige in 24-bit.
  • Laad alle registers met 'directe' (Front) en 'indirecte' (Rear) in 14-bit.
  • Laad 2 klavieren en pedaal met 'directe' (Front) in 16-bit en 'indirecte' (Rear) in 14-bit (zie onder).
Het verschil in opname, tussen G.O., Recit en Positif (rugwerk) is goed te horen, het Positif klinkt dichterbij (zoals verwacht). De samples zijn zo direct, dat het een prima orgel is om voor studie te gebruiken. Bij orgels met erg veel galm blijven je fouten namelijk redelijk verborgen.
Het Recit heeft een mooie tremulant, ook de tremulant motor is goed te horen (bij andere samplesets van Sonus Paradisi is dat niet altijd het geval). Jammer dat het geluid van de orgelmotor niet te horen is. Zelf vind ik het extra realistisch als je de orgelmotor (met omgevingsgeluiden) op de achtergrond hoort.
Het registratie scherm is goed te lezen en eenvoudig te bedienen vanwege de functionele indeling. De 'voet pistons' (knoppen onderin) lijken moeilijker dan ze in werkelijkheid zijn. Zie de uitleg hieronder. Ik blijf het in iedere review herhalen: jammer dat er geen knop is waarmee je de 'toets geluiden' en windmotor eenvoudig aan en uit kunt zetten. Later zag ik dat je op de voicing pagina wel het volume van de 'toetsaanslag geluiden' terug kunt zetten met een 'schuifje'.
Deze sampleset heeft ook een voicing pagina waarmee de 'brightness' van iedere stem aangepast kan worden (werkt ook voor Hauptwerk Basic). Als de schuif hoger wordt gezet, wordt de toon iets scherper, bij het naar beneden schuiven, iets donkerder. Zelf laat ik dit ongemoeid omdat ik graag wil dat het zo realistisch mogelijk klinkt.
Op de wind systeem pagina kun je zien hoe de luchtreservoirs gevuld worden (alleen functioneel bij Hauptwerk Advanced). De vereisten voor deze sampleset zijn fors: Minimaal 6 GB RAM voor de standaard Wet versie, en het dubbele voor de Surround versie. Houd er rekening mee dat je met de Surround versie dubbel zo snel aan de 'polyphony-limiet' zit, maar met versie 3.30 van Hauptwerk kan m'n processor het redelijk goed aan, ook bij forse registraties. Een drie-klaviers speeltafel is niet perse nodig omdat je eenvoudig via de koppels het Recit aan Positif of G.O. kunt koppelen.
Als je een groot Frans orgel zoekt, kan ik deze sampleset aanbevelen mits je voldoende RAM geheugen hebt, het is een mooi orgel, het is veelzijdig, geschikt voor studie en technisch van goede kwaliteit. Neem echter wel de Surround versie, zodat je de geringe akoestiek van de standaard versie naar voorkeur kunt aanvullen met de nagalm van de Surround versie. Met een prijs van ruim E 500,- voor 55 registers behoort de sampleset qua prijs tot de middenmoot. De surround versie is een aanrader!
Gert, april 2009


Laden van Surround versie in 8 GB RAM
Zelf heb ik 8 GB, de Surround versie kan ik als volgt laden:
  • Speciale geluiden (tremulant, toetsaanslag, trekregisters, etc): 14-bit, first loop, compressed, multiple releases
  • Rear: 14-bit, first loop, compressed, multiple releases
  • Front Pedal: 14-bit, first loop, compressed, multiple releases
  • Front GO, Recit en Positief: 16-bit, first loop, compressed, multiple releases
  • 2 Pedal registers (van de 11): Niet laden
  • 13 andere registers (van de 44): Niet laden

Uitleg 'voet pistons'
Orage Een 'donder of een drum', de laagste tonen van het pedaal worden gezamelijk ingedrukt, dit geeft een sterk storm-achtig supersonisch drum effect.
Tir. G.O. Koppel G.O.- Ped
P. Koppel Positif - Ped
R. Koppel Recit - Ped
Oves G.O. Octaaf Koppel G.O.
R. Octaaf Koppel Recit
Aches Ped. Druk deze in als je de Jeux de combinaison van het Pedal wilt gebruiken.
Aches G.O. Druk deze in als je de Jeux de combinaison van het G.O. wilt gebruiken.
P. Druk deze in als je de Jeux de combinaison van het Positif wilt gebruiken.
R. Druk deze in als je de Jeux de combinaison van het Recit wilt gebruiken.
Cop.G.O. Deze moet aan staan als je G.O. wilt gebruiken (ik snap het nut niet).
P. Koppel Positif-G.O.
R. Koppel Recit-G.O.
R. au P. Koppel Recit-Positif
Tremolo Tremulant van Recit

Mp3 voorbeelden, gespeeld door Gert (Wet versie) LET OP: (Op versie 1, inmiddels is er een versie 2)
JW Player goes here


Mp3 voorbeelden van Gert (Surround versie): (Op versie 1, inmiddels is er een versie 2)
JW Player goes here









Grotere kaart weergeven

 

Copyright (c) 2008 PCorgan.com. All rights reserved. Mail: info@PCorgan.com